Wat zijn de gunstige effecten van collageen?

Collageen is een van de belangrijkste bestanddelen van onze huid en gewrichten. De productie ervan neemt in de loop van de jaren echter natuurlijkerwijs af. Een evenwichtige, gezonde en gevarieerde voeding en een goede levensstijl dragen bij tot de instandhouding van de collageenproductie van het lichaam en het behoud van een strakke huid.

Wat is collageen?

Collageen is het meest voorkomende eiwit in het menselijk lichaam. Het is vezelvormig en bevindt zich tussen de cellen in de organen.
Om de structuur van een collageenvezel beter te begrijpen, beeldt u zich een klimtouw voor: een vlechtwerk van kleine textielvezels binnen een grotere, sterkere vezel met een vleugje elasticiteit.
In het collageen vormen de kleine vezels assemblages van kleine moleculen - aminozuren - in alfaketens. Drie alfaketens draaien om elkaar en vormen zo grotere moleculen (fibrillen), die op hun beurt samen vezels met een grotere diameter vormen.
Het resultaat is een tonische molecule die bestand is tegen uitrekking (in de huid, pezen, ligamenten en weefsels die de ingewanden ondersteunen) en tegen compressie (gewrichtskraakbeen). Bij orale inname wordt collageen verteerd en wordt het een belangrijke bron van aminozuren, geïsoleerd of in de vorm van kleine ketens: collageenpeptiden. De meest voorkomende aminozuren in het collageen zijn glycine, proline en lysine. Collageen levert ook 7 van de 8 essentiële aminozuren (die het lichaam niet zelf aanmaakt en dus via de voeding moeten worden geleverd).

Samenwerkers in collageensynthese

Er zijn verschillende stadia in de vorming van collageen. De cellen die collageen produceren zijn fibroblasten. Vitamine C speelt een rol in de vorming van de alfaketens en van de fibrillen. Elk van de drie samenstellende collageenketens bevat 1050 aminozuren die door waterstofatomen bij elkaar worden gehouden. Van de aminozuren neemt glycine het centrum van de moleculaire structuur van collageen in. Zowel proline als hydroxyproline zijn essentieel voor de biosynthese van de molecule, maar ook voor de structuur ervan. De sterkte van collageen is te danken aan de bijzondere spiraalvorm van proline.

Meerdere soorten collageen

Collageen zit in nagenoeg elk weefsel van het menselijke lichaam. Naargelang de samenstelling van de 3 ketens bestaan er verschillende soorten collageen met elk hun specialiteit. Zo zitten er heel veel collageenmoleculen van type I, II en III in de samenstelling van de lederhuid. Op basis van de huidige wetenschappelijke gegevens weten we dat er 28 soorten van deze molecule bestaan, elk met andere effecten op het organisme. 

Collageen type I

• 90 % van alle collageen in het lichaam;
• bevindt zich in de huid, botten, pezen, ligamenten en interne organen;
• heeft een belangrijke rol in de littekenvorming van beschadigde weefsels;
• ondersteunt de cohesie en regeneratie van al onze weefsels.

Collageen type II

• voornamelijk aanwezig in het kraakbeen;
• zorgt voor sterke en soepele gewrichten.

Collageen type III

• draagt samen met collageen type I bij tot een soepele en stevige huid;
• zit in spieren, wanden van bloedvaten en weefsels van het hart.

Collageen type IV

• zit in de fasciae rond de spieren en organen;
• vormt een ‘buffer’ tussen de diepe laag van de lederhuid en de opperhuid.

Wat zijn de andere voordelen van collageen?

Het woord collageen komt van een vertaling van het Griekse kolla dat lijm betekent en het achtervoegsel -geen dat voortbrengend betekent. Een duidelijke naam voor dit eiwit dat de integriteit van de extracellulaire matrix ondersteunt en de onderlinge cohesie van de weefsels verzekert. Daarom is het onder andere een element dat de hydratatie¹ van de huid bevordert.

Collageen is ook onmisbaar voor de vorming van bloedvaten die nutriënten en zuurstof verstrekken.

Dit structurele eiwit speelt van nature een rol in de littekenvorming van beschadigde interne en externe organen².

Collageen heeft dan ook heel wat voordelen, al hangen deze af van het vermogen van het organisme om het te synthetiseren, wat vooral varieert volgens de leeftijd en voedingsinname. Daarom is het belangrijk om dit ‘collageen’-kapitaal in stand te houden.

Collageen en veroudering van de huid

Veroudering is een natuurlijk fenomeen met goed zichtbare gevolgen voor de opperhuid:

• Uitdroging van de huid door een afname van de talgproductie; 
• Verlies van huiddichtheid met als gevolg een dunnere huid en een afname van de synthese van collageen door de fibroblasten;
• De verschijning van zichtbare tekenen (rimpels, verzakking van de gelaatstrekken) als gevolg van de verstarring van de eiwitten in de opperhuid die haar soepelheid en elasticiteit verliest.  

Collageen wordt vooral ingenomen in de strijd tegen rimpels. Dit eiwit heeft echter niet alleen effect op de huidveroudering, maar op alle lichaamsweefsels.

Waarom is het nuttig om collageen in te nemen?

Op volwassen leeftijd verliezen we gemiddeld 1% collageen per jaar.

Tot een leeftijd van ongeveer 25-30 jaar produceert het lichaam dit eiwit in overvloed. Nadien neemt de productie geleidelijk aan af en bereikt haar dieptepunt rond 50 jaar. Naast de bovengenoemde factoren zijn er nog andere die het behoud van een goede collageenproductie beïnvloeden, namelijk een overmatige blootstelling aan de zon, luchtvervuiling, hormonale veranderingen tijdens de menopauze, stress en een voedingspatroon met te weinig vitaminen, vetzuren en oligo-elementen, en te veel koolhydraten en geraffineerde suikers.

Wat is de meest doeltreffende voeding?

Eigenlijk zijn er maar weinig voedingsmiddelen die collageen aanleveren (en niet iedereen lust ze!), maar er zijn er wel heel wat die de voorlopers van het eiwit bevatten, namelijk aminozuren! Het is bijgevolg belangrijk om de verse producten in uw voedingspatroon af te wisselen om een stabiel collageengehalte in stand te houden.

Er zijn drie bronnen van collageen:

• runder collageen
• marien collageen
• collageen uit de schaal van kippeneieren.

Collageen bevindt zich in overvloed in botten, karkassen van schaaldieren of vishuiden. Deze kunnen in bouillons worden gebruikt of in de vorm van gelatine worden geconsumeerd. Maar eigeel zal het gemakkelijkst zijn weg vinden naar uw gerechten.

Er zijn tal van voedingsmiddelen die de collageensynthese bevorderen en die gemakkelijk in een gezond voedingspatroon kunnen worden opgenomen. Zuivelproducten, groene groenten, kiwi's, rode vruchten, avocado's, gekiemde zaden, peulvruchten, knoflook of oliehoudende zaden...

Voedingsstoffen voor een betere collageenproductie

Bepaalde voedingsstoffen bevorderen de aanmaak van collageen door de cellen. Waaronder:

• de aminozuren, voorlopers van collageen: voornamelijk lysine, glycine, proline en arginine…;
• de oligo-elementen die bijdragen tot de synthese van eiwitten: magnesium en zink…;
• vitamine C die bijdraagt tot de normale vorming van collageen;
• vitaminen C en E voor hun antioxiderende werking.

Zeecollageen als voedingssupplement

Als gevolg van een onevenwichtige voeding, de leeftijd of een intense fysieke activiteit kan de inname van voedingssupplementen gerechtvaardigd zijn. Collageen komt hoofdzakelijk uit bijproducten van de visvangst of in een vegetarisch dieet uit het membraan van een kippenei. 

Nutergia heeft gekozen voor een basis van marine collageen, dat qua samenstelling heel dicht bij menselijk collageen ligt en perfect door het organisme wordt opgenomen. Dit collageen is gehydrolyseerd, d.w.z. al gedeeltelijk ‘verteerd’, zodat het beter wordt opgenomen. Daarom bestaat het uit kleine collageenpeptiden (met een gemiddeld moleculair gewicht van 2000 kDa) die amper bewerkt hoeven te worden voordat ze in de bloedbaan terechtkomen.

1. Propriétés chimiques et fonctionnelles des protéines alimentaires, Sikorski, Zdzisław E., 2001.
2. Type II collagen oral tolerance; mechanism and role in collagen-induced arthritis and rheumatoid arthritis, Park KS, Park MJ, Cho ML, Kwok SK, Ju JH, Ko HJ, Park SH, Kim HY, Modern Rheumatology, 2009. 
3. Procollagen trafficking, processing and fibrillogenesis, E. G. Canty & K. E. Kadler, Cell Sci., 2005.
4. Oral Collagen Supplementation : A Systematic Review of Dermatological Applications, FD Choi, CT Sung, ML Juhasz, NA Mesinkovsk, J Drugs Dermatol, 2019.
5. La biosynthèse du collagène, ME Grant, DJ Prockop, The New England Journal of Medicine (NEJM), 1972.