Voeding om beter met de effecten van de andropauze om te gaan

Opvliegers, verstoorde slaap, verlies van spiermassa maar toename van buikvet, eetlust- en stemmingsstoornissen, verminderd libido ... Deze symptomen, die gewoonlijk in verband worden gebracht met de menopauze bij vrouwen, openbaren zich ook bij mannen op het moment van de andropauze. Hoe kunnen de voeding en de levenswijze ondersteuning bieden tijdens deze periode van hormonale wijzigingen?

Testosteron, het mannelijke hormoon bij uitstek

In de lijst met geslachtshormonen is testosteron ongetwijfeld het meest bekende hormoon aangezien het verantwoordelijk is voor de "mannelijke" kenmerken van een individu. Het heeft sleutelfuncties in de ontwikkeling van de geslachtsorganen, de productie van spermatozoïden, het libido, de vorming van weefsels zoals de spieren en botten, de lichaamsbeharing, de stem, enz. Het verhoogt ook het basaal metabolisme en speelt een rol in de stofwisseling van koolhydraten en vetten.

Is een daling van het testosteron onvermijdelijk?

De aanwezigheid van testosteron in het lichaam hangt in de eerste plaats af van de aanmaak van de hormonen FSH, LH en prolactine door de hypofyse, een kleine klier die zich onder de hersenen bevindt. Elk van deze hormonen heeft zijn eigen functie bij de man:

• het luteïniserend hormoon (LH) stimuleert de afscheiding van mannelijke hormonen door de Leydigcellen van het interstitieel weefsel van de zaadballen.
• het follikelstimulerend hormoon (FSH) activeert de vorming van zaadcellen door stimulatie van de Sertolicellen. 

Naarmate mannen ouder worden, zien we een daling van de teelbalfuncties en een verandering van de werking van de hypofyse, die op natuurlijke wijze leidt tot een daling van het testosterongehalte. Bovendien wordt het gehalte geslachtshormoon bindende globuline (SHBG) hoger, bindt deze zich aan het testosteron en verstoort de werking ervan. 

Naast de andropauze die het gevolg is van het natuurlijke fenomeen veroudering, bestaan er meerdere oorzaken die op elke leeftijd een daling van het actieve testosterongehalte kunnen veroorzaken: stress, overgewicht, ontregelde slaap, obesitas, stofwisselingsziekten enz. 

De effecten van de andropauze

De effecten van de andropauze zijn talrijk. Sommige symptomen zijn licht, andere kunnen een handicap vormen voor bepaalde handelingen uit het dagelijkse leven. 

Ze komen echter in de buurt van de gevolgen die vrouwen van de menopauze ondervinden:

• gebrek aan energie
• opvliegers, hevig zweten, nachtelijk zweten
• vermindering van de spiermassa ten voordele van de vetmassa
• afname van de kracht, verminderd uithoudingsvermogen bij inspanningen
• toename van de tailleomvang
• droge huid
• broze botten
• verstoord slaap-waakritme
• erectiele dysfunctie
• haaruitval
• Aangezien testosteron een neuro-actief steroïdhormoon is, kan het androgeentekort ook het emotionele profiel wijzigen.

Maken alle mannen een andropauze door?

Elk levend wezen is onderhevig aan veroudering. Dus elke man en elke vrouw zal op een bepaalde leeftijd een belangrijke hormoonwijziging ondergaan. Terwijl de leeftijd waarop vrouwen in de menopauze komen zich doorgaans tussen de 45 en 55 jaar bevindt, verschijnen de klinische symptomen van de andropauze bij de man gemiddeld pas richting het 65e levensjaar.

Hoelang duurt de andropauze?

Het proces van de andropauze en de menopauze verloopt op ongeveer dezelfde, tamelijk langzame wijze. De productie van geslachtshormonen daalt geleidelijk. De gemiddelde duur voor de man is 7,5 jaar maar de daling van de testosteronafscheiding zou al vanaf de leeftijd van 40 jaar worden ingezet. De symptomen openbaren zich dus pas later.

Op welke leeftijd kunnen mannen te maken krijgen met een verminderd libido?

Alles hangt af van hun hormonale status en uiteraard van de psychische toestand, maar vanaf hun veertigste merken veel mannen een verminderd seksueel verlangen. Dit is vaak het gevolg van een toename van stress, velerlei verplichtingen, vermoeidheid, overgewicht of stofwisselingsproblemen.

Hoe is de andropauze te genezen?

De andropauze is niet te genezen, aangezien het niet een ziekte maar een natuurlijk verouderingsproces betreft. Een slechte levensstijl draagt echter bij aan het versnellen van dit fenomeen of het verergeren van de symptomen. Tijdens een consultatie met een gezondheidsprofessional kunt u de balans opmaken en uw levenswijze aanpassen om u weer helemaal fit te voelen.

Hoe wordt een diagnose gesteld?

Volgens bepaalde professionals is "andropauze" een ongeschikte term. Zij zijn van mening dat er veeleer moet worden gesproken van leeftijdgerelateerd androgeentekort, daar het fenomeen zich in wisselende en geleidelijk toenemende symptomen uit. Een eenvoudige test genaamd ADAM-vragenlijst (Androgen Deficiency of the Aging Male) maakt het echter mogelijk om de juiste vragen te stellen. Bepalingen van de hormoongehaltes (LH, FSH en prolactine) kunnen de hormonale status op een bepaald moment eventueel bevestigen evenals een voorafgaand prostaatonderzoek. 

Welzijnsadviezen

De rol van de voeding tijdens de andropauze

De voeding voorziet het organisme van de voedingsstoffen die het nodig heeft afhankelijk van de leeftijd, de gezondheidstoestand en de specifieke gezondheidsproblemen. Of de andropauze nu een wijziging in de levenskwaliteit veroorzaakt of niet, een gezonde voeding verdient altijd de voorkeur om de gevolgen van celveroudering te vertragen en de risicofactoren te verlagen:

• Gewichtscontrole: bij voorkeur verse groenten en fruit, stomen als bereidingswijze, verstandige consumptie van vette en suikerhoudende producten ...
• Risico op verlies van de spiermassa: eiwitrijke voedingsmiddelen zoals orgaanvlees, vlees, vis.
• Gezond beendergestel:
• calciumrijke voedingsmiddelen zoals zuivelproducten, peulvruchten, oliehoudende vruchten en zaden, schaalvruchten, groene bladgroente.
• vitamine D₃-rijke voedingsmiddelen: levertraan, vette vis, eigeel, volkoren granen, lever, zuivelproducten.
• vitamine K-rijke voedingsmiddelen: bepaalde harde kazen (edam, emmentaler), rauw eigeel, varkensvlees, zuurkool, zuivelproducten.
• Celgezondheid: vitamine C en E, zink en selenium dragen bij aan het beschermen van de cellen tegen oxidatieve stress.
• voedingsmiddelen die rijk zijn aan precursor voor vitamine A (provitamine A): vruchten met rood en geel vruchtvlees.
• vitamine A-rijke voedingsmiddelen: uitsluitend van dierlijke oorsprong waaronder levertraan, boter, lever, kazen, rauw eigeel.
• vitamine E-rijke voedingsmiddelen: zonnebloemolie, tarwekiemen, ongepelde amandelen, tomaten, kiwi’s, koolsoorten en groene bladgroenten.
• zinkrijke voedingsmiddelen: pompoenpitten, volkoren granen, zeeproducten, cacao.
• seleniumrijke voedingsmiddelen: zeeproducten waaronder algen, gedroogde paddenstoelen, eieren, broccoli.
• Cardiovasculaire gezondheid: oliën van de 1^e koude persing (omega 3, omega 6, omega 9, vitamine E).
• Algemene gezondheid: alcohol is een factor die de symptomen van de andropauze verergert aangezien het een aanvullende daling van de testosteronproductie veroorzaakt. Het is dus interessant om de consumptie ervan sterk te beperken. Hetzelfde geldt voor tabak.

Een nutritionele check-up kan nuttig zijn om uw levenswijze af te stemmen op uw leeftijd.

Planten om de symptomen van de andropauze af te zwakken

Fytotherapie en voedingssupplementen bieden actieve bestanddelen aan die interessant zijn ter ondersteuning bij verschijnselen van de andropauze:

• basterdwederik, een vaste plant die in bossen groeit, neemt deel aan de goede werking van de prostaat en het urinair comfort bij de man.
• serenoa repens (zegepalm of saw palmetto) neemt deel aan het behoud van de functie van de urinewegen. 
• saffraan helpt om het libido weer te verhogen en de erectie te ondersteunen.

Een reeks technieken om iets aan stress te doen

Yoga, Qi gong, relaxatie, hartcoherentie of sofrologie ... de technieken voor stressbeheersing door ontspanning of de ademhaling hebben hun nut bewezen in stressvolle situaties. Ons welzijn en zelfbeeld kunnen worden beïnvloed door ouderdomsongemakken. Het regelmatig beoefenen van een sport is gunstig voor het gezond houden van de botten en de gewrichten, het hart en de bloedvaten. Het is dan ook niet nodig om af te zien van leuke dingen die kalmerend en ontspannend werken en ons zelfbeeld versterken.