Jak rozwija się mikrobiota małych dzieci?

Jeśli Twoje dziecko urodziłoby się wolne od jakichkolwiek drobnoustrojów, nie byłoby w stanie przetrwać ataku mikroorganizmów, obecnych w środowisku. Krótko mówiąc, mikroby żyją w symbiozie z żywymi istotami. Choć naukowcy wciąż badają możliwość zasiedlenia organizmu już w łonie matki, przyjmuje się, że układ pokarmowy noworodka początkowo nie zawiera bakterii. Szybka kolonizacja przez odpowiednie szczepy, będzie miała fumdamentalne znaczenie dla jego zdrowia.

Czym jest mikrobiota jelitowa?

Mikrobiota jelitowa, czyli flora jelit, odnosi się do miliardów mikroorganizmów żyjących w przewodzie pokarmowym. Bakterie są powszechnie uznawane za odgrywające istotną rolę w naszym dobrym samopoczuciu: trawieniu, układzie odpornościowym, metabolizmie itp. Ostatnie dwie dekady doświadczeń i badań naukowych podkreśliły ścisły związek między zdrowiem danej osoby a składem jej mikrobioty jelitowej. Skład flory kształtuje się od urodzenia. Okres ten jest zatem kluczowym etapem, podczas którego ważne jest, aby pomóc dziecku zbudować bogatą, zrównoważoną i zróżnicowaną mikrobiotę.

Z czego składa się flora jelitowa dziecka?

Wszystko zaczyna się w momencie narodzin: podczas ciąży przewód pokarmowy płodu jest praktycznie sterylny. W przypadku porodu drogami rodnymi noworodek wchodzi w kontakt z florą pochwy i odbytu matki. Kontakt ten inicjuje pierwsze zasiedlenie jelit dziecka, a zatem ma decydujące znaczenie dla kształtowania się jego mikrobioty.

Następnie, w pierwszych godzinach i dniach życia niemowlęcia, mikrobiota szybko wzbogaca się poprzez kontakt z mikroorganizmami obecnymi w jego środowisku życia (środowisko szpitalne, powietrze, przyroda, ludzie itp.) oraz w jego pokarmie. Mikrobiota małego dziecka będzie następnie stawać się coraz bardziej zróżnicowana aż do wieku 2 lub 3 lat, kiedy to osiągnie skład mikrobiologiczny i różnorodność podobną do mikrobioty osoby dorosłej.

Co zmienia florę bakteryjną?

Przed osiągnięciem dojrzałości, na rozwój mikrobioty wpływają liczne czynniki środowiskowe:

• Sposób porodu: pierwsza ekspozycja na bakterie

Sposób porodu odgrywa istotną rolę w kształtowaniu mikrobioty dziecka. W przypadku porodu przez cesarskie cięcie pierwsze zasiedlenie mikrobioty jest inne, ponieważ dziecko nie przechodzi przez kanał rodny, co ogranicza kontakt z naturalną florą matki. Dlatego w takim przypadku coraz częściej stosuje się również tzw. „przeszczep mikrobioty” polegający na pobraniu próbek śluzu z pochwy matki i nałożeniu ich na skórę, usta i okolice nosa dziecka tuż po porodzie aby zbliżyć proces zasiedlenia do tego, który zachodzi podczas porodu naturalnego. Dlatego ważne jest przygotowanie mikrobioty matki jeszcze w trakcie ciąży. Regularne spożywanie probiotyków i dbanie o zdrową dietę mogą wspierać przekazywanie korzystnych bakterii dziecku, niezależnie od sposobu porodu.

• Metoda karmienia piersią: zasiew dla lepszego trawienia

Mleko matki zawiera wiele pałeczek kwasu mlekowego i bifidobakterii, a także oligosacharydy o działaniu prebiotycznym, które stymulują wzrost dobrych bakterii.

• Dieta: zapewnienie różnorodności bakteryjnej

Zróżnicowaniu diety, wprowadzeniu pokarmów stałych i odstawieniu od piersi towarzyszy stopniowe przekształcanie i znaczne zróżnicowanie mikrobioty dziecka.

• Przyjmowanie antybiotyków: zubożenie flory bakteryjnej

Przyjmowanie antybiotyków w ciągu pierwszych kilku miesięcy życia dziecka może zaburzyć równowagę mikrobioty. Wiadomo, że leczenie antybiotykami szkodzi różnorodności mikrobiologicznej flory jelitowej. W takiej sytuacji dobrym pomysłem może być dołączenie do antybiotykoterapii specjalnych probiotyków dla niemowląt lub dzieci w celu przywrócenia równowagi flory.

• Warunki higieniczne: zbyt duża czystość, mniejsza różnorodność

Nadmierna higiena lub dorastanie dziecka w zbyt higienicznym środowisku może prowadzić do zbyt małej ekspozycji na mikroorganizmy, a tym samym do zaburzeń w kształtowaniu sie mikrobioty trawiennej.

Co zrobić, w przypadku nierównowagi?

Liczne badania naukowe koncentrują się na związku między zmianami w mikrobiocie jelitowej, znanymi jako dysbioza, a różnymi problemami zdrowotnymi obserwowanymi u małych dzieci.

Podkreślają one korzyści płynące z przyjmowania szczepów probiotycznych w celu zmniejszenia stopnia dolegliwości w przypadku przyspieszonego tranzytu, dyskomfortu trawiennego, problemów skórnych lub oddechowych itp.

Jak odbudować florę jelitową dziecka?

Infekcja wirusowa, antybiotyki lub źle tolerowana żywność mogą zaburzyć równowagę mikrobioty dziecka. W czasie urozmaicania diety i zgodnie z zaleceniami PTGHiŻD zaleca wprowadzanie pokarmów uzupełniających między 5. a 56. miesiącem życia dziecka, dostosowując się do jego indywidualnych potrzeb i gotowości. W tym okresie można stopniowo wprowadzać do diety niemowlęcia owoce, warzywa oraz produkty zbożowe pełnoziarniste, które naturalnie zawierają prebiotyki wspierające rozwój korzystnej mikroflory jelitowej. Jeśli chodzi o produkty mleczne zawierające probiotyki, PTGHiŻD sugeruje ich ostrożne wprowadzanie w małych ilościach po ukończeniu przez dziecko 5. miesiąca życia, z uwzględnieniem tolerancji i ewentualnych alergii pokarmowych. Stosowanie gotowych produktów dla niemowląt pozbawia dziecko witamin i pierwiastków śladowych, a także prebiotyków i probiotyków pochodzących ze świeżych produktów. Należy preferować żywność ekologiczną.