Korzystny wpływ melatoniny

Nie wystarczy położyć się i zamknąć oczy aby wpaść w objęcia Morfeusza! Każdy człowiek jest inny jeśli chodzi o cykle snu.  Jeżeli chcesz dobrze spać, musisz mieć dobry zegar biologiczny, który będzie regulował nasz rytm okołodobowy. Jednak w jaki sposób on działa, jak wyznacza pory naszej aktywności i spoczynku?

Jak regulowany jest rytm dobowy?

Nasz wewnętrzny zegar biologiczny znajduje się w podwzgórzu i działa zgodnie z tak zwanym 24. godzinnym rytmem okołodobowym.

Reguluje on liczne funkcje organizmu, w tym metabolizm (energię) i homeostazę (temperaturę ciała, tętno itp.) dzięki sygnałom ze środowiska przekazywanym przez narządy zmysłów.

Jak działa zegar wewnętrzny?

Chociaż zasada działania zegara biologicznego jest prosta, to jest on niezwykle złożony chemicznie: wrażliwe na światło oko (lub jego brak) przekazuje informacje przez nerwy wzrokowe i jądro nadskrzyżowaniowe (lub NSC) do podwzgórza. W zależności od otrzymanych informacji, podwzgórze generuje sygnały dla przysadki mózgowej. Ten mały gruczoł jest następnie odpowiedzialny za produkcję hormonów, które wpływają na fazy czuwania i snu w ciągłym cyklu dzień-noc. Tak właśnie działa rytm okołodobowy.

Dni i noce wyznaczają rytm okołodobowy

Rano, gdy wschodzi słońce, proces indukowany przez światło sygnalizuje, że nadszedł czas, aby przygotować organizm do przebudzenia (wzrost temperatury ciała i tętna, reaktywacja układu trawiennego itp.), a wieczorem, że już pora aby je uspokoić (spadek temperatury ciała, spowolnienie metabolizmu itp.).

Jaki hormon odpowiedzialny jest za sen?

Przysadka mózgowa i podwzgórze dostarczają związki chemiczne (aminy biogenne, neuropeptydy, hormony itp.), które regulują fazy czuwania i odpoczynku organizmu. Spadek natężenia światła pod koniec dnia wyzwala wydzielanie melatoniny przez przysadkę mózgową, stąd jej nazwa "hormon snu". Melatonina jest syntetyzowana przez serotoninę, neuroprzekaźnik wytwarzany z tryptofanu dostarczanego z pożywieniem.

We wczesnych godzinach porannych, wraz z nadejściem świtu, wydzielanie hormonu snu naturalnie spada, podczas gdy poziom hormonów czuwania wzrasta. Dlatego poziom melatoniny we krwi zmienia się w ciągle doby.

Co wywołuje niedobór melatoniny?

Niedobór melatoniny często wynika z ekspozycji na niebieskie światło ekranów, stresu oraz zaburzeń rytmu dobowego spowodowanych pracą zmianową lub jet lagiem. Problem pogłębiają nieodpowiednia dieta uboga w tryptofan oraz starzenie się, które naturalnie obniża poziom tego hormonu snu. Brak melatoniny może prowadzić do trudności z zasypianiem, nocnych przebudzeń i obniżonej jakości snu, co skutkuje zmęczeniem i spadkiem koncentracji w ciągu dnia.

W przypadku uciążliwych zaburzeń snu, lekarz może zalecić oznaczenie poziomu melatoniny we krwi (osoczu lub surowicy). Test ten jest uzasadniony tylko w bardzo rzadkich przypadkach, takich jak udowodnione zaburzenia rytmów biologicznych.

Jaką rolę odgrywa melatonina?

Rolą melatoniny jest przygotowanie organizmu do snu. Działa zatem w celu wywołania snu. Czynniki, które obniżają poziom melatoniny w osoczu krwi zakłócają nasz rytm biologiczny to:

• praca zmianowa, w godzinach nocnych
• ekspozycja na niebieskie światło z ekranów
• jet lag
• stres, niepokój

Zasnąć szybciej z pomocą hormonu snu

Jeśli liczenie owiec trwa nieskończenie długo i zasypianie trwa wieczność można przyjmować melatoninę:

• z żywnością: tryptofan, który jest prekursorem melatoniny, dostarczany przez niektóre pokarmy jest w stanie zwiększyć stężenie serotoniny w osoczu.
• jako suplementy diety pomagające przywrócić prawidłowy rytm snu i czuwania. Przyjmowanie melatoniny w dawce 1 mg tuż przed snem daje zazwyczaj dobre rezultaty i ułatwia zasypianie¹.

Melatonina, naturalny sposób na jet lag

Przyjmowanie melatoniny reguluje rytm dobowy. Aby uregulować skutki jet-lagu, EFSA* zaleca spożywanie  suplementów diety:

• zawierających co najmniej 0,5 mg melatoniny tuż przed snem w dniu wyjazdu
• przez co najmniej 3 dni po przylocie do miejsca docelowego, aż organizm dostosuje się do innej strefy czasowej.

Wydaje się, że przyjmowanie melatoniny jest bardziej skuteczne w przypadku podróży na wschód przez więcej niż 5 stref czasowych².

Jaka melatonina jest najlepsza?

Melatonina dostarczana w różnych suplementach diety może być syntetyczna, pochodząca z produkcji w zakładach petrochemicznych. Hormon snu może być również pozyskiwany z szyszynki zwierząt. Biorąc pod uwagę związane z tym ryzyka dla zdrowia, te źródła pozyskiwania melatoniny są obecnie wykorzystywane niezwykle rzadko. Silne zapotrzebowanie konsumentów na zdrowsze, bardziej przyjazne dla człowieka produkty doprowadziło do rozwoju nowych źródeł melatoniny pozyskiwanej z roślin. Fitomelatonina określana mianem melatoniny pochodzenia naturalnego została odkryta w 1995 roku, głównie w roślinach aromatycznych i leczniczych lub sokach owocowych (wiśnia, żurawina itp.).

Jaki jest cel łączenia roślin i melatoniny?

Zasypianie nie zawsze jest jedyną przeszkodą na drodze do spokojnego snu. Dlatego Nutergia łączy kojące rośliny takie jak eschscholtzia (pozłotka kalifornijska) i passiflora, które są znane z wspomagania snu z fitomelatoniną w produktach na stres i bezsenność. Warto również zadbać o odpowiednią ilość witamin z grupy B (B1, B3, B6, B9), które biorą udział w syntezie serotoniny, oraz o magnez, który pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego.

Jakie są skutki uboczne melatoniny?

Melatonina, choć ogólnie dobrze tolerowana, może mieć pewne skutki uboczne. Obejmują one bóle i zawroty głowy. Niektóre osoby mogą również doświadczać nudności lub problemów z jelitami.Innym niekorzystnym objawem jest występująca w ciągu dnia senność, która może zaburzać zdolność prowadzenia pojazdów lub obsługiwania maszyn. W takich przypadkach, dla bezpieczeństwa, należy zasięgnąć porady lekarza.

U niektórych osób melatonina może wchodzić w interakcje z lekami, nasilając ich działanie uspokajające. Zaleca się zasięgnięcie porady lekarza w celu oceny ryzyka interakcji, Melatonina nie jest zalecana także dla kobiet w ciąży i dzieci.

1. European Food Safety Authority (EFSA)
2. Melatonin for the prevention and treatment of jet lag, Herxheimer A1, Petrie KJ., Cochrane Database Syst Rev. 2002.