Zrozumieć układ odpornościowy

System immunologiczny to złożony system narządów i substancji odpornoścowych oddziałujących na siebie nawzajem

6 narządów układu odpornościowego

Zadaniem układu limfatycznego jest dopilnowanie, aby żaden obcy czynnik nie zakłócił naszej harmonii zdrowia. Stanowią go: szpik kostny, węzły chłonne, śledziona, migdałki, grasica i tkanka limfatyczna. Inicjują one reakcje układu odpornościowego w odpowiedzi na antygeny.

Jaka jest rola antygenu?

Antygen to substancja, która zidentyfikowana przez układ odpornościowy jako nieznana, wywołuje wytwarzanie przeciwciał w celu jej neutralizacji.

Jak zorganizowana jest obrona immunologiczna?

Układ odpornościowy opiera się na 3 głównych barierach fizycznych lub komórkowych, zwanych liniami obrony. Każda z nich ma swoje własne cechy i tryby działania. Można je wzmocnić poprzez odpowiednią dietę lub suplementację określonych mikroelementów.

1. Pierwsza linia obrony: skóra i błony śluzowe

Zapobiegają one przyleganiu i rozwojowi patogenów wywołujących choroby.

Będące w dobrym stanie skóra i błony śluzowe ograniczają wnikanie obcych substancji do organizmu. Dlatego ważne jest, aby utrzymywać prawidłową, ale nie nadmierną higienę. Skóra ma ochronną warstwę lipidową i mikrobiom, które są osłabiane przez częste mycie. Do codziennego stosowania neutralne mydła są bardziej odpowiednie niż mydła dezynfekujące. Błony śluzowe nosa, oczu i ust tracą swoją zdolność ochronną w zanieczyszczonym środowisku (tytoń, lotne związki organiczne, wyziewy silników samochodowych, kurz) lub z powodu niewystarczającego ich nawilżenia. Wietrzenie pomieszczeń, nawilżanie powietrza i wychodzenie na zewnątrz stabilizuje stan nawodnienia błon śluzowych górnych dróg oddechowych. Rośliny takie jak babka, echinacea, krwawnik i oliwka wspomagają drogi oddechowe.

Aby utrzymać zróżnicowaną florę jelitową zdolną do obrony przed agresją z zewnątrz, warto pomyśleć o kiszonkach, probiotykach i prebiotykach.

2. Druga linia obrony: niespecyficzna odporność wrodzona

Jeśli pierwsza bariera zostanie naruszona, układ odpornościowy wykorzystuje komórki odpornościowe. Mówi się, że ta wrodzona odporność jest niespecyficzna, ponieważ działa w ten sam sposób niezależnie od agresji.

Wrodzona odpowiedź immunologiczna

W procesie tym zachodzi kilka reakcji:

• niektóre białe krwinki, komórki tuczne, rozpoznają ciało obce odpowiedzialne za atak i uwalniają chemiczne mediatory stanu zapalnego.
• mediatory chemiczne, które ułatwiają krążenie białych krwinek, przyciągają również fagocyty (białe krwinki składające się z neutrofili i makrofagów), które niszczą ciała obce, "pożerając" je: jest to fagocytoza,
• komórki NK (Natural Killer) mogą również odgrywać pewną rolę; niszczą one nasze własne komórki zainfekowane wirusami za pomocą białek zwanych perforynami, które powodują śmierć komórek.

Wiele pierwiastków śladowych i witamin wspiera układ odpornościowy w walce z patogenami. Ich rola jest ważna, jednak często pomijana. Cynk, mangan, miedź, witamina D i przeciwutleniająca witamina C pomagają w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego.

3. Trzecia linia obrony: Specyficzna odporność adaptacyjna

Czasami wrodzona odporność organizmu nie wystarcza, aby wyeliminować czynnik zakaźny. Obrona adaptacyjna opiera się na 2 innych mechanizmach odpornościowych: odporności humoralnej i komórkowej. Każda komórka odpornościowa reprezentująca te systemy ma na swojej błonie receptor, który może rozpoznać tylko jeden rodzaj agresora. Dlatego mówimy tu o specyficznej odporności adaptacyjnej.Trzy linie obrony organizmu

Odporność oznacza zdolność organizmu do utrzymania jego integralności poprzez rozpoznawanie i eliminowanie różnych ciał obcych (antygenów, tj. drobnoustrojów, alergenów, obcych tkanek, itp.), które do niego wnikają. Układ odpornościowy opiera się na 3 głównych barierach, fizycznych lub komórkowych, zwanych liniami obrony.

Humoralna odpowiedź immunologiczna

Organizm mobilizuje limfocyty B, które przemieszczają się do miejsca infekcji. Wytwarzają one specyficzne przeciwciała, cząsteczki białkowe zwane immunoglobulinami, których poziom możemy oznaczyć w surowicy krwi.

Głównymi przeciwciałami są:

• IgG obecne we krwi i tkankach
• IgM są pierwsze na linii obrony
• IgA dominują w wydzielinach zewnątrzkomórkowych
• IGE regulują reakcje alergiczne
• IgD są przechowywane w surowicy krwi w niewielkich ilościach

Komórkowa obrona immunologiczna

Jest ona reprezentowana przez limfocyty T, które współpracują z limfocytami B. Są szczególnie wyspecjalizowane w obronie przed patogenami wewnątrzkomórkowymi, takimi jak wirusy.

Pamięć immunologiczna 

Limfocyty B pamięci stanowią dziedzictwo układu odpornościowego. Podobnie jak strażnicy, komórki te patrolują krwiobieg, śledzionę i węzły chłonne. Jeśli napotkają znanego agresora, limfocyt B jest reaktywowany i przekształcany w komórkę plazmatyczną. W przeciwieństwie do makrofagów, te komórki odpornościowe zapamiętują cechy agresora. Dzięki temu są w stanie szybko wytworzyć przeciwciała potrzebne do zniszczenia napastnika. Jak długo komórki plazmatyczne wytwarzają niezawodne, specyficzne przeciwciała? Według naukowców zależy to od charakteru antygenu: kilka miesięcy w przypadku koronawirusów, całe życie w przypadku żółtej febry.

Jak naturalnie wzmocnić układ odpornościowy?

Układ odpornościowy może być osłabiony przez zły stan zdrowia lub zmniejszoną ekspozycję na patogeny. Mniej znany jest wpływ czynników psychologicznych takich jak: stres, brak snu i izolacja społeczna. Wiadomo jednak, że osłabiają one mechanizmy obronne organizmu. Kiedy mózg jest zestresowany, wytwarza adrenalinę i kortyzol, które mogą zmniejszyć skuteczność odpowiedzi immunologicznej.

Ważne jest więc, aby zachować równowagę, która wspierać będzie wszystkie nasze bariery immunologiczne. Właśnie dlatego stawiamy na zbilansowaną dietę i regularne ćwiczenia, a także techniki takie jak koherencja serca, medytacja, orientalne sztuki oddechowe lub po prostu codzienny spacer!