Błona śluzowa jelita cienkiego ma całkowitą powierzchnię 400 m2 i jest wyścielona komórkami zwanymi enterocytami. Charakteryzują się one kosmkami porównywanymi do frędzli, które same są pokryte mikrokosmkami. Komórki szybko się odnawiają, żyjąc od 2 do 6 dni. Całość tworzy "granicę pędzla" zdolną do wchłaniania składników odżywczych w krótkim czasie. Im lepszy stan błony śluzowej, tym lepsze wchłanianie składników odżywczych.
Ścisłe połączenie budowane przez białka łączy enterocyty. To właśnie zapobiega przedostawaniu się szkodliwych cząsteczek takich jak patogeny (mikroorganizmy), alergeny lub toksyny do krwiobiegu. Ochronę bariery wzmacnia śluz, mikrobiota jelitowa i układ odpornościowy jelit.
Jelito jest również miejscem wchłaniania niektórych witamin i mikroelementów.
Błona śluzowa jelit i mikrobiota (czyli flora jelitowa) są bardzo delikatne. Wiele czynników, takich jak stres, niezrównoważona dieta, wielokrotne spożywanie leków, antybiotyków i substancji toksycznych oraz nieustabilizowany styl życia, może powodować zaburzenia równowagi w mikrobiocie (jest to tzw. dysbioza) lub nadprzepuszczalność jelit. Nieszczelna błona śluzowa jelita przepuszcza czynniki zakaźne, alergenne i toksyczne doprowadzając do upośledzenia układu odpornościowego.
Uszkodzenie bariery jelitowej prowadzące do zaburzenia równowagi mikrobiologicznej ma zatem oczywisty wpływ na ogólny stan zdrowia.
Glutamina jest aminokwasem, który służy jako paliwo dla enterocytów błony śluzowej jelita. Jest więc niezbędny do odnowy i utrzymania w dobrej kondycji tej części przewodu pokarmowego. Glutamina znajduje się w pokarmach białkowych (mięso, ryby, rośliny strączkowe) oraz w szpinaku, soi i pietruszce.
Witamina B2 jest znana ze swojej roli w utrzymaniu zdrowych błon śluzowych- wspomaga wzrost i naprawę tkanek. Występuje w różnych produktach spożywczych, ale najbogatsze w nią są wątroba, spirulina, miękkie sery, nerka wołowa, jaja i mleko.
Błona śluzowa jelit może być atakowana przez zjawiska zapalne i oksydacyjne. Aby ją chronić, nie ma nic lepszego niż związki o silnej mocy antyoksydacyjnej: polifenole z winogron, flawonoidy, cebula (bogata w kwercetynę), kurkuma (bogata w kurkuminę), ale także witaminy A, C i E. Ponadto mikrobiota jelitowa metabolizuje glutaminę do glutationu, silnego antyoksydantu.
Zdrowa i zrównoważona mikrobiota jest niezbędna dla dobrego zdrowia jelit. Przyjmowanie probiotyków (bakterie identyczne z różnymi gatunkami występującymi w mikrobiocie) pomaga utrzymać tę kruchą równowagę! Występują one w żywności fermentowanej: jogurtach, serach, kapuście kiszonej, kefirze....
Mikrobiota może być zdrowa tylko wtedy, gdy jest dobrze odżywiona! Jest ona głównym konsumentem włókien prebiotycznych, rozpuszczalnych włókien pokarmowych pochodzących z roślin. Włókna te sprzyjają rozwojowi dobrych bakterii, a ich trawienie prowadzi do produkcji związków korzystnych dla błony śluzowej jelit.
Niektóre rośliny są znane ze swojego szczególnie korzystnego wpływu na jelita: prawoślaz, melisa, rumianek znany z podwójnego działania kojącego na układ nerwowy i trawienny, mięta pieprzowa i lukrecja, która wspomaga trawienie.
200 milionów neuronów, komórki glejowe i neuromediatory identyczne z tymi, które znajdują się w mózgu, mnogość połączeń: nie będzie przesadą nazwanie jelitowego układu nerwowego drugim mózgiem.
Neurony jelitowe przemieszczają się po jelicie zapewniając jego motorykę. 80% z nich jest aferentnych, ponieważ przenoszą informacje z jelita do mózgu poprzez nerw błędny. Mikrobiota jest również istotnym czynnikiem wpływającym na płynność i jakość wymiany informacji między jelitami a mózgiem.
Jak wykazały badania, układ nerwowy może podlegać kilku źródłom zakłóceń: